Semestr zimowy 2016/2017:
Wykład: środa, 15:30-17:05, sala A
Ćwiczenia: wtorek, 09:10-10:45, sala 23
Konsultacje: poniedziałek 12:00-13:00 oraz środa 14:00-15:00, pokój 587
Terminy wykładów: 23.11, 30.11, 7.12, 14.12, 21.12, 4.01, 11.01
Terminy ćwiczeń: 29.11, 6.12, 13.12, 20.12, 3.01, 10.01, 17.01
Wykłady
Wykłady kończą się egzaminem pisemnym w sesji zimowej.
Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie pozytywnej oceny z ćwiczeń.
Egzamin składa się z 5 pytań opisowych (2 pkt. każde) oraz z 10 pytań testowych (1 pkt. każde). Warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie co najmniej 10 punktów.
- Wstęp. Budowa i skład atmosfery. Promieniowanie. Procesy termiczne w atmosferze.
- Podstawowe pojęcia. Meteorologia, klimatologia, nauki o atmosferze.
- Skład atmosfery. Pionowa struktura atmosfery. Zróżnicowanie składu atmosfery na kuli ziemskiej.
- Promieniowanie słoneczne. Bilans cieplny atmosfery i powierzchni Ziemi. Przemiany energii w atmosferze. Wymiana ciepła między atmosferą a powierzchnią lądów i oceanów.
- Efekt cieplarniany.
- Podstawowe procesy dynamiczne w atmosferze.
- Ciśnienie atmosferyczne. Zmiany ciśnienia wraz z wysokością.
- Pozioma zmienność ciśnienia i temperatury. Podstawowe układy baryczne.
- Ciśnienie a wiatr. Wiatr geostroficzny i wiatr gradientowy. Wiatr termiczny i adwekcja temperatury.
- Para wodna w atmosferze. Stabilność pionowa atmosfery.
- Równowaga pionowa atmosfery suchej. Gradient suchoadiabatyczny. Inwersja temperatury.
- Para wodna w atmosferze. Przemiany fazowe. Punkt rosy.
- Wilgotność: definicje i jednostki.
- Procesy termodynamiczne w wilgotnym powietrzu. Równanie Clausiusa-Clapeyrona.
- Równowaga pionowa powietrza wilgotnego. Procesy wilgotnoadiabatyczne. Poziom kondensacji.
- Chmury i opady. Zjawiska burzowe.
- Powstawanie chmur. Kondensacja, wzrost kropel wody/kryształków lodu w chmurach.
- Rodzaje chmur, ich skład oraz struktura. Mgły i zamglenia.
- Powstawanie i rodzaje opadów.
- Zjawiska burzowe, rodzaje burz. Elektryczność w atmosferze.
- Pogoda w skali globu.
- Globalna cyrkulacja atmosfery i jej modele.
- Masy powietrza i fronty. Front polarny. Prądy strumieniowe, jet stream. Planetarne fale Rossby'ego, strefy cyklo- i antycyklogenezy.
- Średni rozkład oraz sezonowa zmienność wiatrów, ciśnienia i temperatury na powierzchni Ziemi. Cyrkulacja pasatowa. Dryf wiatrów zachodnich. Cyrkulacja polarna.
- Oscylacja Północnoatlantycka (NAO). Zjawisko el Niño, wskaźnik ENSO (El Niño–Southern Oscillation).
- Pogoda strefy umiarkowanej.
- Powstawanie, ewolucja i budowa układów niskiego ciśnienia strefy umiarkowanej. Rola frontu polarnego w cyklogenezie.
- Typowy przebieg pogody w układach niskiego ciśnienia.
- Pogoda w obrębie układów wysokiego ciśnienia.
- Rodzaje frontów. Dynamika stref frontalnych. Okluzja. Zachmurzenie i opady w strefach wyżów i niżów.
- Pogoda strefy międzyzwrotnikowej.
- Powstawanie, ewolucja i budowa układów niskiego ciśnienia strefy międzyzwrotnikowej.
- Fale wschodnie, zmącenia tropikalne. Cyklony tropikalne.
- Strefy występowania huraganów na Ziemi. Ocean jako źródło energii dla huraganów. Modele trójwymiarowej struktury huraganów.
- Huragany na zdjęciach satelitarnych i mapach synoptycznych.
- Rola huraganów w mieszaniu i oceanicznym transporcie ciepła. Huragany a klimat.
Ćwiczenia
Do uzyskania zaliczenia niezbędne jest uzyskanie w ciągu semestru co najmniej 50 punktów. Maksymalna możliwa ilość punktów wynosi 100.
Punktacja jest następująca: zadanie domowe: 30 punktów, kolokwium 1: 35 punktów, kolokwium 2: 35 punktów.
Uwaga: Z zadania domowego należy się rozliczyć w ustalonym na zajęciach terminie. Za spóźnienia naliczane są kary: minus 5 punktów za każdy rozpoczęty tydzień spóźnienia.
Nie ma możliwości poprawiania raz oddanego zadania domowego.
W celu zaliczenia zadania domowego należy przesłać pojedynczy plik PDF zawierający raport (wyniki + opis) na adres email podany w nagłówku tej strony, umieszczając w tytule tekst "Podstawy Meteorologii zadanie domowe". W nazwie pliku należy umieścić tylko swoje nazwisko (np. Kowalski.pdf). Pliki w innym formacie nie będą akceptowane. Nie należy również przesyłać innych materiałów, arkuszy Excela z obliczeniami, oddzielnych rysunków itp.
- Wstęp. Promieniowanie w atmosferze. Mapy synoptyczne (cz.1).
- Bilans radiacyjny Ziemi – rola atmosfery i chmur w powstawaniu efektu cieplarnianego.
- Równanie stanu dla gazu doskonałego. Równanie statyki. Formuły barometryczne, sprowadzanie ciśnienia do poziomu morza.
- Mapy synoptyczne, część I: mapy powierzchniowe.
- materiały z ćwiczeń w PDF
- Mapy synoptyczne (cz.2).
- Geopotencjał. Metr geopotencjalny. Wysokość dynamiczna.
- Powierzchnie izobaryczne.
- Mapy synoptyczne górne.
- Gradient ciśnienia, gradient potencjału; grubość warstw jako miara średniej temperatury powietrza.
- Związek między przetrzennymi zmianami temperatury i ciśnienia.
- materiały z ćwiczeń w PDF
- Procesy dynamiczne na mapach synoptycznych.
- Wyznaczanie gradientu ciśnienia/wysokości dynamicznej oraz kierunku i prędkości wiatru z map synoptycznych.
- materiały z ćwiczeń w PDF
- Wiatr termiczny. Adwekcja temperatury.
- Wilgotność i stabilność pionowa atmosfery (cz.1).
- Miary wilgotności. Poziom konwekcji i kondensacji.
- Pionowa zmienność temperatury i wilgotności w atmosferze.
- materiały z ćwiczeń w PDF
- Wilgotność i stabilność pionowa atmosfery (cz.2).
- Kolokwium 2
Literatura
Skrypt do ćwiczeń:
- Herman, A., 2006, Podstawy meteorologii. Skrypt do ćwiczeń z przedmiotu "Meteorologia morska", Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
(książka dostępna w bibliotece; wersję pdf można otrzymać od prowadzącego)
Główne podręczniki:
- Wołoszyn, E., 2009, Meteorologia i klimatologia w zarysie, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, 359s.
- Kożuchowski, K. (Red.), 2007, Meteorologia i klimatologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, 314s.
- Trzeciak, S., 2006, Meteorologia morska z oceanografią, Wydawnictwo Naukowe PWN, 279s.
- Häkel, H., 2009, Pogoda i klimat, Multico, 336s.
Klasyka:
- Chromow, S.P., 1969, Meteorologia i klimatologia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 488s.
- Pettersen, S., 1964, Zarys meteorologii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 339s.
- Międzynarodowy atlas chmur i wyglądów nieba, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa.
Dla tych, którym równania nie straszne:
- Iribarne, J.V., Cho, H.-R., 1988, Fizyka atmosfery, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 259s.
- Kopcewicz, T., 1959, Fizyka atmosfery, tom I-III, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Dla wilków morskich:
- Tibbs, C., 2012, Meteorologia. Podręcznik RYA, AlmaPress, 110s.
- Czajewski, J., 1988, Meteorologia żeglarska, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa, 184s.
- Czajewski, J., 2006, Meteorologia dla żeglarzy, Wydanie 3, Oficyna Wydawnicza Alma-Press, Warszawa, 112s.
Dla poliglotów:
- Das Autorenteam des Seewetteramtes, 1999, Seewetter, DSV-Verlag GmbH, Hamburg, 385s.
- Holton, J.R., 2004, An introduction to dynamic meteorology, Academic Press, Elsevier, wydanie 4, 535s.
- Lutgens, F.K., Tarbuck, E.J., Tasa, D., 2006, The atmosphere: the introduction to meteorology, Prentice Hall, wydanie 10, 544s.
- Moran, J.M., Morgan, M.D., Pauley, P.M., 1996, Meteorology: the atmosphere and the science of weather, Prentice Hall, 530s.
- Häckel, H., 2005, Meteorologie, Ulmer UTB, Stuttgart, 447s.
Do poduszki:
- Woś, A., Meteorologia dla geografów, ABC meteorologii + inne książki tego autora
Tak, że prościej się już nie da:
- Cox, J.D., 2000, Weather for dummies, Wydawnictwo "For Dummies", 384s.
Linki
Instytuty i organizacje meteorologiczne:
Źródła danych meteorologicznych:
Prognozy pogody:
Inne:
0000-0001-5112-7165
english version